Jungle in Sandakan en opnieuw naar Brunei

Op het vliegveld van Brunei neem ik afscheid van Chris (ze vliegt weer terug naar Spanje) en zoek ik Johan en Thomas weer op. Ik verlies me een beetje in mijn schermpje als Thomas roept ‘alle mensen zijn weg, snel straks sluit de gate! Naast wij staat er inderdaad nog maar een andere jongen voor de gate. We moeten even wachten op de bus, die tot onze verbazing ook helemaal leeg is. Zijn we echt zo laat? Dan komen we erachter. We zijn de enige passagiers!!! We hebben inderdaad een privévliegtuig. Die nadat ze ons hebben afgezet in Sandakan ook nog eens volledig leeg zal terugvliegen naar Brunei. 

Als we aankomen in Sandakan, Maleisië, is het al donker en ik voel me er direct niet prettig. We zien oude huizen met tralies voor de ramen en deuren, knalrode kakkerlakken en giga ratten. Enkele kinderen stappen op ons af om te vragen om geld een ander plast zonder blikken of blozen midden op de stoep.

Gelukkig is er buiten Sandakan om wel veel moois te vinden. We bezoeken het Sepilok orangutan rehabilitation Centre. Borneo is naast Sumatra het enige eiland waar de orang-oetans nog in het wild leven. Door jacht, het kappen van bomen en het houden als huisdier is de orang-oetan een bedreigde diersoort geworden. Het centrum is opgericht in 1964 met als doel het revalideren en uiteindelijk terugplaatsen in de jungle. Het centrum is 43 km groot en ligt aan de rand van kabili Sepilok Forest. Ik leer van de introductiefilm dat de orang-oetans normaal tot hun 6de bij hun moeder blijven, zodat ze de tijd hebben om te leren, bijvoorbeeld klimmen. Het centrum vangt dit op door te werken met buddysystemen, waarin een kleine wordt gekoppeld aan een grotere orang-oetan.

Dan mogen we de jungle in. We lopen op een houtenvlonder en ik geniet van de prachtige bomen met eindeloos lange lianen.

We spotten al snel de eerste schim. Hoog in de boom doet een grote orang-oetan een dutje. Dan wandelen we verder naar het voederplatform. Het doet in eerste instantie een beetje denken aan een dierentuin, maar hier kiezen de orang-oetans zelf of ze op het eten afkomen.

Door het voederplatform steeds verder de jungle in te zetten en te schommelen met de voedertijden hopen ze dat de orang-oetans uiteindelijk zichzelf gaan redden. Dit is een proces van jaren. Maar de verzorgers worden beloond. Enkele orang-oetans, die na een periode als huisdier, aangesterkt zijn in het centrum zijn succesvol teruggebracht naar de jungle en zelfs teruggekomen naar het voederplatform met een baby.

We lopen verder over het platform en spotten een jonge orang-oetans recht boven ons hoofd.

Dan klimt een mannetje het platform op. Aan de paniek van de bewakers merken we wat voor kracht er in deze beesten zit. Vlug doorlopen, doorlopen, doorlopen!

Naast het orangutan rehabilitation Centre staat het Bornean Sun Bear Conservation Centre. De Sun Bears zijn de kleinste beren ter wereld. Dat merken ook wij. Een mooie foto maken lukt alleen met behulp van de verrekijkers. Ook de sun bear wordt met uitsterven bedreigt, mede doordat hij gehouden wordt als huisdier.

We spotten nog een gave slang in de boom!

We willen net de berenopvang verlaten als we worden gewaarschuwd door de bewakers. Twee grote orang-oetans lopen over het pad. De ene gaat pal naast de ingang heerlijk op het muurtje liggen en lijkt te genieten van alle aandacht. De ander is een stuk agressiever merken we aan de angst van zijn verzorgers. Hij is aan het proberen om een waterkraan te openen. De verzorgers proberen van alles om hem af te leiden, zo gooien ze kokosnoten in de hoop dat hij hier trek in heeft. Wij moeten ondertussen binnenblijven en wachten tot hij besluit weer verder te gaan.

Onze laatste stop is bij een voederplaats voor de proboscis monkey. Bij de ingang blijkt dat we nog 2 kilometer dwars door een palmolie plantage moeten lopen om bij de voederplaats te komen.

Wat een geluid maken die beesten! Echt oerkreten. En ja de neus is zeker bijzonder. Als ze zich afzetten springen ze eindeloos ver. 

Ik geniet van het bezoek, maar merk ook dat deze plek anders is dan de twee voorgaande centra’s. Na het eerste voedermoment lopen we opnieuw 1.5 kilometer door de plantage naar het tweede voederplatform. Ik stel enkele vragen aan de verzorgers en het blijkt echt opgericht zodat toeristen een foto van dichtbij kunnen maken. Ondanks dat de apen zelf de vrijheid hebben om te kiezen of ze naar het voederplatform komen zijn ze dan ook erg tam. Wel worden ze met veel liefde verzorgd. Ze hebben het zeker een stuk beter dan een aap in een gemiddelde tempel. Ergens heb ik dus een beetje een dubbel gevoel over ons bezoek.

De volgende dag. Yeah, we gaan iets heel gaafs doen, namelijk een cruise over de kinabatangan river met een lengte van 560 kilometer de op een na langste rivier van Maleisië. En we hopen dieren te spotten en een nacht in de jungle te slapen! Wat heb ik er zin in!

Vanaf onze lodge stap ik stuitert van enthousiasme de boot in. Muisstil turen we met elkaar naar de boomtoppen. Dan zien we ze! Hoog in de boom en dit keer niet op een voederplatform de proboscis monkey.

Ook de ‘standaard aap’, die in menig tempel onveilig maakt wordt gespot.

Ik geniet, maar dan zien we echt iets heel gaafs! Een groep olifanten is zich aan het wassen in de rivier. Onze gids roept dat we ontzettend veel geluk hebben. De olifanten laten zich maar 4 of 5 keer per jaar zien langs de rivier. Wooh wat gaaf! Johan vraagt zich wel af of de gids dit tegen ieder groepje opnieuw vertelt. Maakt niet uit de beesten zijn indrukwekkend. Helaas worden ook deze Borneodwergolifanten met uitsterven bedreigd.

We zien de prachtigste vogels vliegen!

En dan zien we tot mijn grote geluk ook nog eens een krokodil zwemmen!!

Prachtig!

Die nacht slapen we in een lodge aan het water. Wat is het bijzonder om de geluiden van de natuur te horen. Het begint knetterhard te regenen en te onweren, nu zijn we echt in het regenwoud! We zien gigantische vleermuizen rondvliegen. Onder het afdak doen we een spelletje met een gezellig stel uit Engeland die al jaren in Vietnam wonen en me willen helpen met mijn visa. Slapen doen we amper. Je moet echt wennen aan het klimaat in het woud. Het blijft ook ’s nachts warm en klam.

De volgende ochtend stappen we om 6 uur opnieuw de boot in. De mist boven het water geeft een magisch effect.

Opnieuw spotten we verschillende groepen apen in de bomen. Maar echt indrukwekkend zijn de krokodillen op het land.

Na een heerlijk ontbijt rijden we terug naar Sandakan. Wat heb ik genoten. Onderweg praat ik met de gids over het bestaan van het regenwoud. Wel 80% van het regenwoud is gekapt, voornamelijk voor hout en om plaats te maken voor palmolie plantages. De gids legt me uit dat ze is opgegroeid op een palmolieplantage. Deze plantages zijn ontzettend belangrijk als werkverschaffer op Borneo. Ze hoopt dat er meer toeristen naar het gebied komen, zodat de economische waarde van wat nog van de jungle over is, zal stijgen. Dieren zoals de orang-oetan, pygmy olifant (Borneodwergolifant), neusaap en diverse andere insecten, vogels en dieren worden in hun bestaan bedreigd. De gids vertelt dat er nog maar 1 neushoorn over is. Hij leeft in een natuuurreservaat. Enkele dagen later lees ik op het nieuws dat de laatste Sumatraanse neushoorn in Maleisië is overleden. Natuurbeschermers schatten dat nog slechts dertig tot tachtig Sumatraanse neushoorns leven, de meeste op het Indonesische eiland Sumatra en aan de Indonesische kant van Borneo. Dat het niet moeilijk is om dieren te spotten tijdens je riviercruise komt door de smalle strook land waar ze nog kunnen leven zoals ze gewend zijn. Dit zorgt voor een dubbel gevoel als ik terugdenk; om deze dieren in hun natuurlijke leefgebied te zien is werkelijk geweldig maar de reden waarom je ze relatief makkelijk kan zien is verdrietig.

Net aangekomen in Sandakan en we worden opgehaald door onze volgende gids. Het blijkt de zus van onze gids op de rivier te zijn. Ze neemt ons mee naar de village waar ze al haar hele leven woont. We stappen op de boot en varen dwars door de mangroves heen. We krijgen uitleg over het leven in de village en het vangen van krabben. Het is in de village en bij de meeste plekken in Borneo gebruikelijk om met de gehele familie in een huis te wonen. De kinderen kiezen zelf hun bedtijd en hoeven alleen in de middag naar school. We stoppen bij een eiland, midden in het mangroven bos. Het ligt bezaaid met afval. Nou dat hadden ze wel even kunnen opruimen zeg, schiet het door ons heen. Dan legt onze gids uit dat ze het eiland een aantal keer met een groep vrijwilligers heeft opgeruimd. Maar de bewoners van de stad Sandakan aan de overkant gooien allerlei troep in het water. Na niet eens een uurtje ligt het eiland dus alweer vol met troep. Niet echt motiverend dus. Ze doen hun best om steeds meet bewustwording bij de mensen te creëren. Ook vertelt de gids ons dat via dit water veelvuldig drugs Sandakan binnen wordt gesmokkeld vanuit de Filipijnen.

Langzaam aan wordt het donker. Een prachtige sterrenhemel verschijnt. Dan zien we ze! Stipjes wit in de bomen. Het lijkt wel alsof de sterren naar beneden zijn gekomen. Maar nee het zijn vuurvliegjes. Een aantal vliegt naar onze boot toe. Wauw! We worden door de gids uitgenodigd om mee te eten in haar huis. Wat een bijzondere laatste dag in Sandakan.  

Tijd om afscheid te nemen. Na veel wikken en wegen heb ik besloten om niet met Johan en Thomas terug te vliegen naar Kuala Lumpur. De afgelopen dagen heb ik contact gehouden met Mia en Ivaylo uit Brunei. Ze nodigen mij uit in hun huis. En willen mij heel graag meer van Brunei laten zien. Wauw wat aardig!

Met een slaapdronken hoofd sta ik voor de Bali van het vliegveldje in Sandakan. Waar ga je heen? Brunei. Wat ga je daarna doen? Mag ik je uitticket zien. Uitticket… Nee he daar gaan we weer.. Gelukkig heb ik dit avontuur al een keer op met Laura op Schiphol meegemaakt. Die heb ik nog niet geboekt. Maar ik ben een week geleden ook in Brunei geweest en toen was het geen enkel probleem. Anders teken ik een formulier dat het mijn verantwoordelijkheid is als ik niet wordt toegelaten. Ik probeer van alles. Maar ook de manager houdt voet bij stuk dat ik een uitreisticket moet bestellen. De situatie is echt heel raar, want de meeste mensen verlaten Brunei weer per bus of auto. Uiteindelijk bestel ik in de haast toch maar een vlucht naar Kualla Lumpur en wordt ik eindelijk toegelaten. Aangekomen bij de douane van Brunei blijkt de stress voor niks. De man achter de bali kijkt me amper aan en stempelt zonder ook maar een kritische vraag te stellen mijn paspoort vol.

Mia en Ivaylo halen mijn op van het vliegveld en het is direct ontzettend gezellig. We kletsen en bezoeken het strand. Ik vind allerlei mooien schelpen. Ivaylo weet precies wat wel en niet onder koraal valt en dus durf ik ze dit keer wel mee te nemen naar huis. Ook vinden we een steen, losgekomen door het boren naar olie.

Mia en Ivaylo hebben een prachtig groot huis waar ze nog maar enkele weken wonen. Ik krijg een eigen kamer met eigen badkamer. Oh wat fijn na al die mix doorns de afgelopen weken. Elke slaapkamer heeft een eigen douche en toilet en dus krijgen de twee huiskatten toilettraining! Ik ontmoet Mia’s ouders en krijg plaatselijke lekkernijen en heerlijk wit fruit (lijkt op druiven) te proeven.

Die avond lopen we rond bij het Empire hotel met 5 sterren. Ik kijk mijn ogen uit in de gigantische lobby. Roltrappen, marmer, mozaïek en goud. En helemaal geen mensen, hoe kan dat? Mia legt me uit dat bezoekers van het hotel meestal direct een hele verdieping af huren in plaats van een kamer. Ohw… We wandelen rond over het terrein langs het giga zwembad met uitzicht op zee.

Ik verveel me geen moment bij Mia en Ivaylo. Ze hebben ontzettend veel hobby’s die ze met veel plezier laten zien. Op de eerste plaats staan de twee katten. Prachtige beesten, maar een beetje jaloers omdat ze door mijn aanwezigheid minder aandacht krijgen. Ze willen dus echt niks van mij weten, nou het is wederzijds dat scheelt.

Daarnaast heeft Ivaylo, ook wel Aquaman genoemd, twee giga aquariums in de woonkamer met vissen en koraal in alle kleuren. Ivaylo vertelt me eindeloos weetjes over zijn koraal. Er staan nog twee lege bakken klaar die in de toekomst ook zullen worden gevuld. In het museum waar we elkaar een week geleden hebben ontmoet bouwt hij een groot aquarium. Thuis staat al een van de pompen voor het aquarium klaar. Hij heeft hem zelf in elkaar gezet, de technische details kan ik absoluut niet navertellen maar het is indrukwekkend.

Ook is Ivaylo druk met 3d printen van allerlei actiefiguren, waarbij voor het perfecte resultaat ieder van de duizenden instellingen van groot belang is. 

Hij laat me ook nog een speciaal instrument zien, namelijk de Reyko. Ik had er echt nog nooit van gehoord maar het geluid is magisch. Mia is zeer creatief. Ze schildert de prachtigste schilderijen en er staat een kast vol mozaïek steentjes in de woonkamer.

De volgende dag. JAA we gaan surfen! Volgens Ivaylo zijn de golven in de vroege ochtend het best. We hebben afgesproken om rond 7 uur te vertrekken en dus sta ik stipt 7 uur klaar, maar Ivaylo is nergens te bekennen. Ruim een uur later komt hij naar beneden gesjokt. Hij heeft die nacht van allerlei avonturen meegemaakt, doordat hij tijdens het 3d printen per ongeluk zijn kantoor op slot had gedaan, oeps. Na een bak koffie gaan we op pad. Ja ik spring uit de auto en trek de surfplank al uit de auto. Maar dan blijkt het water volledig vlak, echt geen golfje te bekennen, shit… Plan B we rijden op en neer om de duikbrillen te halen. Een half uurtje later sta ik dus opnieuw op de rotsblokken. Ik huiver een beetje. Ik kan het koraal al op de rotsblokken zien en heb geen slippers aan. Welk koraal is giftig? Ivaylo ligt al in het water met zijn neus in koraal en lijkt mijn aanwezigheid volledig te zijn vergeten. Eerst maar alleen met mijn kop het water in. Het water is mega troebel, maar dan vind ik een weg tussen de stenen. Ondanks dat het water zo troebel is geniet ik van de kleuren. Ivaylo vertelt het ene moment eindeloos over stukjes rood, blauw, groen en geel. Het andere moment vergeet hij dat ik er ook ben en moet ik wegduiken voor zijn flippers. Heel nauwkeurig haalt hij 3 stukjes losliggend koraal van de rots af om te laten groeien in zijn aquarium.

Ivaylo heeft een meeting en zet Mia en mij af bij het strand. Het is stralend mooi weer en er is verder helemaal niemand. Jemig had ik nou maar mijn bikini mee genomen… Dan maar pootje baden. We wandelen door de golven met op de achtergrond de olieplatforms. Dan komt Ivaylo terug en ontdek ik waarom we geen zwemkleding mee hebben. ‘Er zwemmen hier regelmatig krokodillen’. Ohw.. Ik ben nog een hobby vergeten te benoemen. Ivaylo is mega trots op zijn auto, vol met de nieuwste snufjes, waarvan ik niet eens wist dat er auto’s zijn die dat kunnen. En de auto heeft 4-wheel-drive. En yeah we rijden niet de weg op, maar draaien het strand op!! Lekker crossen in het zand, lachen!

Na ons avontuur op het strand rijden we verder. We slaan een eindeloos lang pad in vol hobbels op zoek naar wilde orchideeën. Mia is door de rit na 5 minuten al kotsmisselijk. Maar Ivaylo is mega enthousiast. Zo nu en dan springt hij uit de auto om eindeloos te vertellen over plantje, bloemetje of insectje. Het witte zand schijnt heel bijzonder te zijn. Maar echt gek is het zwarte water. Ik ben vergeten waarom het ook al weer zo zwart is, maar het ziet er angstaanjagend uit.

Dan gaan we naar een van de lievelingsplek van Mia en Ivaylo. Ze zijn er al een tijdje niet geweest, maar mijn aanwezigheid is een mooie reden om weer te gaan. Vol enthousiasme stuitert Ivaylo voor ons uit de trap af. In de verte zie ik de jungle al verschijnen. Maar als we bij de steiger komen, staat er een bord: GEEN TOEGANG, GEVAAR!

He shit, we mogen er niet op. Ivaylo kijkt eens kritisch naar de steiger. En constateert nuchter dat die bouwvakkers toch echt ook zelf de steiger op moeten om hem te repareren. Mia weigert, maar Ivaylo klimt voor me uit. Nou ja als de steiger hem houdt, zal hij mij ook wel houden.. En dan balanceer ik op twee lange balken boven het water met uiteraard krokodillen.. De steiger is duidelijk half rot, we moeten echt oppassen op welke balken we gaan staan. Maar het uitzicht is zeker fenomenaal. Mia heeft van een afstand geconcludeerd dat de steiger ons houdt en schuifelt stapje voor stapje naar ons toe.

Die avond lopen we nog even rond in het centrum. 

Nieuwe ronde nieuwe kansen. Vandaag gaan we opnieuw proberen om te surfen en dus zit ik opnieuw stipt 7 uur beneden. En opnieuw geen spoor van Ivaylo. Hmm iets met cultuur verschillen? Ik bel hem rond half 8 maar wakker. Gaan we nog anders ga ik weer slapen hoor..

Bij het water ontmoet ik enkele vrienden van Ivaylo. Dit keer zijn er wel golven. Een van de dames legt me de basis van het surfen uit. Als ze op de plank gaat staan lijkt het zo makkelijk. Het surfen blijkt vooral geduld oefenen en wachten op een geschikte golf. En als de golf dan komt moet je vlak ervoor zo hard als je kan gaan peddelen om tempo te maken. Het bord van Ivaylo is alleen nogal zwaar, hierdoor is je evenwicht bewaren makkelijker, maar na een paar keer ben ik zo moe dat ik amper meer vooruit kom. Dan komt er een hele hoge golf aan. Ivaylo geeft me een flinke duw, peddelen peddelen peddelen. En dan lukt het me zo waar om boven op de golf op mijn knieën te gaan zitten! Yeah!

Terug van het surfen. We stappen de auto uit en ik spot iets heel gaafs. Een paar prachtige neushoornvogels zit in het raamkozijn van de buren. Ivaylo had ze nog nooit eerder in de buurt gezien. Het blijkt dat de buurvrouw de beesten heeft gevoerd. Maar dat had ze beter niet kunnen doen.. Ze onthouden de plek en komen terug om te vragen voor meer voedsel. En dat houden ze heel lang vol. Eindeloos tikken ze met hun grote snavels tegen het raam.

We gaan langs bij de buren. Het is erg gezellig, we eten met elkaar. Ze hebben hele lieve huisdieren!

We bezoeken die avond nog een keer het Empire hotel en worden door alle regenwolken beloond met een bijzondere zonsondergang.

Ik heb afgelopen dagen echt geluk gehad met het weer. Ik heb begrepen dat na mijn vertrek het regenseizoen echt is begonnen.

Dagelijks bezoekt een groep apen de buurt. Mia had hun komst aan me belooft nadat ik haar had vertelt over de mislukte zoektocht op de boot met mijn gids. Tot ieders stomme verbazing hebben ze zich sinds mijn komst niet laten zien. Terwijl ze vlak daarvoor nog verschillende auto’s onder hadden gekliederd met verf. We kletsen gezellig terwijl we voor de laatste keer met elkaar ontbijten. En dan zie ik ze voor het raam. Waah monkeys! De hele groep komt afscheid nemen in de tuin. Voor mij mega bijzonder, maar voor Mia minder. Mijn bloemen!

Mia en Ivaylo brengen me naar het vliegveld. Ik zwaai wel 10 keer. Het afscheid is echt wel even lastig. Wat een lieve mensen, wat was het gezellig en wat is het bijzonder dat ze op zo’n gastvrije manier aan mij hun leven hebben laten zien. Ze hopen in juli een rondreis te maken in Europa. Als je in Nederland in de bergen gaat klimmen moet je je zeker wel warm aankleden? Ik hoop dat ik ze in de toekomst een stukje van Nederland kan laten zien.

Ivaylo en Mia bedankt voor alles!!