Bezoek aan Brunei!

Mijn blog over Brunei: vol tegenstrijdigheden, zeer enge regels en lieve gastvrije mensen.

Het is midden in de nacht als ik in Kuala Lumpur sta te wachten op mijn grabtaxi. Gelukkig is de chauffeur prima en kletsen we gezellig over wat er allemaal te doen is in Borneo. Op het vliegveld heb ik honger! Dus bestel om 3 uur mijn ontbijt: kip met rijst, lekker. In Nederland is het nog avond dus kan ik tijdens het eten nog even gezellig kletsen met alle feestgangers in Hilversum.

Tijdens de landing introduceert de stewardess mij met het vreemde land Brunei. Mocht je toevallig drugs mee hebben genomen dan staat daar de doodstraf op. Samen met Thomas en Johan ga ik soepel door de immigratie en neem ik publieke bus voor 1 dollar naar het centrum. Eigenlijk alles hier in Brunei kost 1 dollar, wat neerkomt op 75 eurocent: fruit, boot, bus, watermeloen juice, gefrituurde bananen, enz. Het hostel is mega schoon, fijn! Ik begrijp later dat hostels, hotels en restaurants streng worden gecontroleerd. Houden ze zich niet aan de hygiëne voorschriften dan moeten ze sluiten.

Na een uurtje slaap nemen we de bus naar het centrum. De bustijden zijn hier een groot raadsel. Niemand weet ze. Soms heb je geluk en wacht je 5 min, soms wat langer.. De busjes doen me denken aan mijn weken in Mozambique. Oké daar vielen de stoelen echt uit elkaar, maar hier wordt het ook wel eens tijd dat de Sultan ze vervangt..

Sultan Haji Hassanal Bolkiah Mu'izzaddin Waddaulah ibni Al-Marhum Sultan Haji Omar Ali Saifuddien Sa'adul Khairi Waddien is namelijk door het verkopen van olie en gas, gevonden in 1929, een van de rijkste mannen in de wereld. Zijn paleis is met 200.000 vierkante meter het grootste woonhuis van de wereld. 200 badkamers, 2000 telefoons, 564 kroonluchters, 51.000 gloeilampen, 18 liften en 1788 kamers 'behangen' met goud en diamanten. De inwoners van Brunei zijn niet rijk, maar ook niet arm. Ze betalen geen belasting en krijgen gratis gezondheidzorg, gratis onderwijs en gesubsidieerde huisvesting. De meeste inwoners zijn dan ook happy met hun lot. En de sultan erg dankbaar voor alles wat ze van hem krijgen. Zo is de Sultan op dit moment een gigantische brug over het water aan het bouwen van het ene deel van Brunei naar het andere. Zodat de mensen niet meer over Maleisië hoeven te reizen. Ook is hij erg populair omdat onder zijn bewind Brunei in 1984 onafhankelijk is geworden van de Britten. De Sultan is de baas over alle ministeries, de politie en het leger. Er is ook maar 1 televisiezender die voornamelijk diensten in de moskee en slechte soapseries uit Korea uitzend. Vanaf 2014 is de sharia law ingegaan. De sharia law geldt alleen voor moslims, waarmee de vrijheid van vooral moslim dames zeer is ingeperkt. Op vrijdagmiddag en gedurende de ramadan is alles dicht. Maar wat gaat er gebeuren als de olie binnenkort op is? Zal de sultan zijn macht dan behouden? Niemand weet het.. Of durft het te vragen..

Ons eerste bezoek in Brunei is een bezoek aan de moskee in het centrum, gebouwd ter ere van de vorige 28ste Sultan. Gouden koepels stralen me tegemoet. Een zelfbenoemde gids staat ons op te wachten en begint al voor we een voet in de moskee zetten over een of andere boottocht om aapjes en krokodillen te spotten. Later stapt er nog een andere jongen op ons af met precies hetzelfde verhaal. Voor ons een beetje vreemd op zo'n religieuze plek. Ehm we willen graag de moskee zien. Ik krijg een zwarte mantel om. Echt zo een als in Harry Potter. En dan mogen we de moskee bekijken. De zelfbenoemde gids loopt nog steeds achter ons aan. We leren dat er plek is voor 3000 man, tijdens de bouw was de moskee de grootste van het land, en dat het tapijt en de lampen uit verschillende landen in Europa komen.

De tuin van de moskee heeft een vijver en in deze vijver is een boot gebouwd. We staan net op de boot als we horen: selfie? Ja hoor een stel jongens uit Indonesië.. Tuurlijk gaan we op de selfie…

Na een lunch in de shopping mall, rijst met kip (We hadden verwacht Arabisch te kunnen eten. Maar Arabische restaurants konden we niet vinden) lopen we langs het water naar de Chinese boeddhistische tempel. 79% van de bewoners in Brunei is moslim. Maar andere geloven zijn niet verboden, er zijn dus enkele tempels en kerken. Kerst mag gevierd worden maar niet zichtbaar, de kerstman loopt dus niet rond in Brunei. En dus gaan veel bewoners voor een paar dagen de grens over om in Maleisië kerst te vieren.

We genieten die dag van een zonsondergang bij het park bij de moskee voor de 28ste sultan. Er hangt een gezellige sfeer met om ons heen bellenblaas en vliegers, het is vakantie voor de kinderen in Brunei.

's Avonds wordt de moskee prachtig verlicht. 

Op naar ons hostel, maar dan komen we er achter dat de bus in Brunei vanaf 18 uur niet meer rijdt. Aangezien alcohol, kroegen of ander volksvermaak verboden is, is er op enkele restaurants na 's avonds niks te doen in Brunei. En dus lopen we 2 km terug naar ons hostel en proberen ondertussen te liften. Bijna bij het hostel mogen we van een dochter en haar moeder instappen en een halve minuut later bij ons hostel weer uitstappen. Bedankt!

Dag 2 in Brunei. Ik ga op pad met Johan. We bezoeken de grootste moskee van Brunei, gebouwd Ter ere van de huidige 29ste sultan, met trappen met uiteraard ieder 29 treden.

Natuurlijk groter dan die van zijn voorganger, namelijk voor 5000 man. Ja 5000 MAN, ik leer hier dat als je als vrouw een bezoek wilt brengen aan de moskee dat je daarvoor toestemming moet vragen aan je man. He wat?! Ja, ben je als meisje in Brunei per ongeluk in een islamitische gezin geboren dan moet je zodra je bent getrouwd voor iedere stap die je zet toestemming vragen aan je man. Heb je geen toestemming dan komt de politie achter je aan..

We worden aangesproken door een meneer die in de moskee werkt. De Sultan gaat afwisselend op vrijdag elke week in een andere moskee bidden. Hij staat na het gebed open voor een selfie en een gesprek met zijn onderdanen. Tenminste zolang je hem niet tegenspreekt. Na een beetje doorvragen is duidelijk dat deze man niet zo dol is op de Sultan. Hij had liever een gekozen president gehad. De ontwikkelingen in Brunei gaan veel te langzaam legt hij ons uit. Hij heeft vrienden in Brunei die in de problemen zijn geraakt omdat ze de sultan bekritiseren.

De huidige sultan is 73 jaar en heeft vier vrouwen en een stuk of 11 kinderen. Je mag hier als man maximaal vier vrouwen hebben. Een foto van hem en zijn eerste vrouw hangt in elke winkel. Met zijn eerste vrouw, tevens nicht, heeft hij 7 kinderen. De oudste zoon, de troonopvolger is niet echt intelligent legt de man in de moskee ons uit. Hij verklaart dit doordat de troonopvolger is opgegroeid in een wereld zonder problemen waarin hij alles heeft gekregen wat hij wilde. Maar wellicht hebben de genen van papa en mama hier ook wel iets mee te maken? De man van de moskee is over de oudste zoon van zijn tweede vrouw wel te spreken. Hij laat ons nog foto’s maken van de moskee terwijl dit eigenlijk niet mag. Zolang we maar niet zeggen dat het van hem mocht.

Later die week begrijp ik dat de zoon waar deze man zo over te spreken was samen met zijn moeder in Engeland woont en homo is. Opvallend omdat met het invoeren van de Sharia wet het stenigen van homoseksuelen legaal is geworden. Toch begrijp ik gedurende mijn verblijf dat deze wet gelukkig nog nooit is uitgevoerd.

Ook deze moskee is in de avond prachtig verlicht. 

We wandelen naar het Royal Regalia museum. Hier zijn alle cadeaus die de sultan van andere landen heeft gehad tentoongesteld. We ontdekken nog een plaat met allerlei handtekeningen waaronder een van Clinton. Ook is er een tentoonstelling over het leven van de sultan. Vrolijke gezinsplaatjes en we leren dat hare majesteit de sultan super sportief is. Over zijn tweede, derde en vierde vrouw, waarvan hij inmiddels weer gescheiden is, en waarover ik intussen mega nieuwsgierig ben geworden wordt geen woord gerept in het museum. We mogen enkel een foto maken van de giga koets in de hoofdzaal. Op belangrijke dagen rijdt de sultan hierop rond, voortgetrokken en geduwd door militairen.

Net als in andere Aziatische landen is het in Brunei gewoon om je schoenen uit te trekken voor je een gebouw binnenstapt. En dus wandelen we door het museum op blote voeten. Maar als we weer naar buiten stappen hoor ik “Waah mijn slippers zijn weg!”  We zoeken en zoeken, maar ondanks dat Johan maat boot heeft zijn, zijn slippers nergens te vinden. En dat is echt een groot probleem legt hij me in paniek uit. Het is vrijwel onmogelijk om in Azië schoenen in maat 47 te vinden. Na 10 keer gevraagd te hebben of hij zeker weet dat hij zijn schoenen daar heeft neergelegd stap ik toch maar op een van de bewakers af. Het museum hangt immers vol met bewakingscamera’s. Hij geeft aan dat we moeten wachten. Hij zal wel de beelden gaan bekijken, concluderen wij. Na een paar minuten wachten wordt de paniek en irritatie bij Johan steeds groter. Weet je wel hoe heet de stenen hier zijn?! Dan komt de bewaker terug, met jawel zijn slippers! He?? En hij verklaart het volgende: ‘Ja de chinezen hadden ze geleend.’ ‘??’ Ehm chinezen die passen hier toch nooit in?? Vreemd.. We vervolgen onze weg naar het History museum. Waar we nog meer propaganda verhalen over de heldendaden van de sultan te horen krijgen. En ik leer dat Brunei eigenlijk nog maar heel kort, sinds 1984, onafhankelijk is. De Britten hebben wel altijd het bestaan van een sultan in stand gehouden. Pas na de onafhankelijkheid werd de sultan een absolute vorst. Hij is ook premier, minister van Defensie, van Financiën, hoofd van de islam en opperbevelhebber van de strijdkrachten.

We lopen naar het water en bestellen een watertaxi naar de ‘water village’ aan de overkant. Een eindeloos netwerk van steigers met allemaal fotogenieke houten huisjes.

Schattige kindjes roepen naar ons vanuit de huizen die elk moment lijken in te storten.

Een jongen van 17 met mega lang haar vraagt door het hek heen waar we vandaan komen. We gaan bij hem en twee vriendinnen op de steiger van het huis zitten en hebben lang met elkaar gekletst. Hij heeft 7 broers en zussen en woont op dit moment met 19 personen in het huis. Op het moment dat iemand een relatie krijgt, krijgt het koppel een eigen kamer. Hij vertelt dat hij transgender is. De village is een aparte wereld, niet eens een minuut varen van de grote stad. Twee weken geleden is er een politieagent gestorven omdat hij van de steiger was gevallen en niet kon zwemmen. Daarnaast is er pas een krokodil gezien in de village. Hij vertelt dat 90% van de mensen in de village drugs en alcohol problemen hebben. Er heerst dan ook veel angst ’s avonds. Mensen lopen rond met messen en er worden kinderen gekidnapt voor geld. Meestal doet de politie niks. Hij kan daardoor wel weer open zijn over zijn geaardheid binnen de village. Toch geeft hij aan dat hij bang is voor zijn toekomst in Brunei. Hij gaat al vanaf zijn 13de niet meer naar school en heeft geen werk. Hij droomt van een leven in de LA.

De sultan is nieuwe huizen, met een betonen ondergrond, aan het bouwen in de village. Deze huizen, met verdieping worden door de sultan aan de bewoners geschonken. Toch voelt het dubbel, legt de jongen mij uit. De ziel van de huizen zal verdwijnen.

We nemen afscheid en lopen verder, nog geen 5 minuten later passeren we brandweer kazerne. De jongens zijn een potje footvolley aan het spelen. Ze roepen ons binnen en de commandant van de kazerne spreekt ons aan. Hij vertelt, met een verboden sigaret in zin hand, enthousiast dat het volledig veilig is de village. Er gebeurt hier nooit wat. Dat komt omdat drugs en alcohol verboden zijn, en dus niet aanwezig hier in Brunei. Och ja natuurlijk ook hij gaat wel eens de grens over naar Maleisië om wat te drinken.

Om terug te komen in het hostel probeer ik opnieuw te liften. Yeah al vrij snel stopt er een auto. Een meisje van 17, haar vriendje van 22 en zijn broertje van 19 kijken ons vrolijk aan. Ze zijn random aan het rondrijden, in Burnei is verder namelijk niks te doen. Ze brengen ons naar de avondmarkt waar ze enthousiast de lekkerste gerechten aan ons aanwijzen. Ze vertellen ons erg dankbaar te zijn voor alles wat de sultan hun geeft, onderwijs, gezondheidszorg en geld voor de feestdagen. Het meisje volleybalt op het hoogsteniveau, met in haar team de dochter van de sultan als aanvoerder. Waardoor ze voor buitenlandse wedstrijden businessclass vliegen en in luxe hotels kunnen slapen. Ze geniet duidelijk van het leven. Toch is ze angstig voor de toekomst. Vanaf het moment dat ze getrouwd is moet ze bedekkende kleding gaan dragen en haar man om toestemming gaan vragen als ze ergens heen wil. Maar ook op dit moment is er angst voor de politie. Ze mag namelijk van de wet niet alleen met haar vriendje in de auto zitten, daarom moet haar broertje telkens mee.

De derde dag in Brunei. We hebben het centrum inmiddels wel gezien en besluiten de bus te pakken naar Saria, de plek waar Brunei zijn olie uit de grond haalt. Chris uit Spanje gaat ook gezellig met ons mee. Na een twee uur durende rit stap ik uit de bus een nieuwe wereld in. Het is net een film. Iedereen loopt rond in overalls. Chris en ik zijn dan ook direct op missie: stiekem een goed kiekje te maken van deze kerels in overall. Op naar het ‘Olie en gas museum’, dat we gevonden hebben op google. Maar helaas blijkt het museum voorlopig dicht voor een renovatie. Dan maar naar het monument, dat ene ander ding wat in Saria boeiend is. Maar het is bloedheet en volgens de security dame is het 30 minuten lopen. Er gaat geen bus, dan maar een Dart. We hebben die avond ervoor geleerd dat Dart de Grab is in Brunei. Handig dan hoef je niet de hele tijd te liften. Maar ook een Dart vinden blijkt in dit gat onmogelijk. Terwijl de rest bijkomt in de schaduw van het security hokje besluit ik het  terrein verder op te stappen om om raad te vragen. "We willen graag naar het monument. Kennen jullie een bus, taxi of iemand met een auto?" "Dat is 5 minuten rijden. Ik breng jullie wel even.' En zo ontmoet ik de van oorsprong Bulgaarse Ivaylo. Hij woont in Brunei en is bezig om een aquarium te bouwen in het museum.

Het monument herdenkt de productie in Seria van het miljardse vat olie. Al snel leer ik van Ivaylo dat dat eigenlijk helemaal niet op deze plek was, maar dat het monument is verplaatst. Was je zelf al wel eens bij het monument geweest? Nee joh wat een onzin. Na 5 minuten foto’s schieten zet Ivaylo ons af bij een restaurant in het centrum (een straat) van Seria.

Een oudere man, oorspronkelijk uit India, met een tulband start al snel een gesprek. Hij is een groot rugby fan en mist hierdoor al vanaf zijn 20ste zijn voortanden. Op dit moment is hij de coach van een damesrugby team vertelt hij trots. Vrouwen rugby team? Gaaf! Het volgende moment vertelt hij over zijn dochter die, enkel omdat ze met een andere man heeft gepraat, is gescheiden van haar man. Wat is de cultuur in dit land lastig te begrijpen zeg..

We moeten nog een tijdje op de bus terug wachten en dus besluiten wandelen we nog even rond in Seria. Grote vlammen, eindeloze buizen en giga vaten, de olie en gas fabrieken zijn indrukwekkend.

Onze laatste ochtend in Brunei. We hebben contact gehouden met Ivaylo. Hij nodigt ons samen met zijn vrouw Mia uit om te gaan longboarden in het park. Ivaylo kent elke boom in de jungle en hij vertelt eindeloos over alle beestjes en plantjes in het park en nog enthousiaster over wat we allemaal gemist hebben afgelopen dagen. Zijn jullie hier geweest? Ehm nee. Hebben jullie dit gezien? Ehm nee.. Brunei heeft (nog), behalve dat het bezoek aan de moskeeën wordt gepromoot, niet echt een toeristenbrochure.

En dus besluiten Mia en Ivaylo om me af te zetten bij de haven. Ze helpen me om een ticket voor een watertaxi te scoren. Deze rit mag ik voordat ik ga vliegen echt niet missen! En zo scheur ik dwars door de jungle en mangrove bossen in 45 min van de ene kant van Brunei over het Maleisische water naar de andere kant van Brunei. Het ritje is echt gaaf, we vliegen werkelijk over het water!

Ik stap uit in een minuscuul plaatsje waar de chinees waarmee ik in de boot heb gekletst mij uitnodigt om te lunchen. Prima hoor. Ik mag kiezen waar we gaan eten en ik heb een beetje haast want ik wil de volgende boot terug halen. En zo belanden we, tot zijn stomme verbazing, in het eerste de beste toevallig Indische restaurant. Oh wat had hij lange tanden. Chinees eten is zo veel lekkerder, hoor ik hem wel 10x zeggen. En hij laat bijna alles staan. Eh ja sorry ik mocht kiezen zei je!

Ik neem dezelfde boot weer terug en bestel in de haven een watertaxi. Tot mijn stomme verbazing kom ik erachter dat deze taxi vlakbij ons hostel kan stoppen en de hele avond door gaat. We hadden dus helemaal niet hoeven lopen afgelopen dagen... Bedankt voor de info! De jongen biedt me een tour aan waarin we op zoek gaan naar apen in de mangroves. De mangroves blijven indrukwekkend. We slaan een ‘zijstraatje’ in en ik zit klaar met de camera. Ik tuur en tuur maar geen apen of krokodillen. Na 10 ‘zijstraatjes’ is mijn concentratie inmiddels verdwenen en vraag ik me af of mijn gids niet had kunnen weten dat het iets te heet is voor de apen. Toch geeft hij duidelijk nog niet op. Hij sprint iedere keer naar voren om met zijn hand voor zijn ogen als een ware zeeheld op de boeg te gaan staan.

Ja daar! Roept hij. Ik zie of hoor echt helemaal niks. Oke stop maar met je toneelspelletje het uur is voorbij laten we maar terug gaan. Anders klim jij gewoon in de boom en dan maak ik een foto. He wat? En zo zit ik voor ik het weet op een van de mangrovetakken boven een meer met het schijnt krokodillen.. Nou vooruit de echte apen zie ik wel in Sandakan.

Ik wandel net het hostel binnen als Chris roept ‘Mia is hier over twee minuten’. Ze wil ons een tuin laten zien en dan afzetten bij het vliegveld.' En zo zit ik voor ik het weet weer in de auto en loopt even later niet in een tuin, maar in een tuincentrum. 

We hebben 10 minuten voor een foto, waarna Mia ons op het vliegveld afzet. Mochten we willen, dan zijn we altijd welkom om terug te komen in Brunei!